Lagtinget

Lovsaker blei behandla i Lagtinget etter at dei først hadde blitt vedtekne i Odelstinget. Dersom dei to tinga ikkje var samde, gjekk saka tilbake for ny behandling i Odelstinget etterfølgd av ny behandling i Lagtinget. Var dei to tinga framleis usamde, blei saka avgjord av Stortinget i plenum med to tredjedels fleirtal. Det var berre lovsaker som blei avgjorde på denne måten. Andre saker, som til dømes vedtak av statsbudsjettet, blei avgjorde i plenum.

Lagtinget hadde også som oppgåve å dømma i saker for riksretten saman med Høgsterett.

På riksforsamlinga i 1814 var det usemje blant representantane om Stortinget skulle delast i to avdelingar eller ikkje. Tilhengjarane, med Christian Magnus Falsen i spissen, meinte ei deling ville sikra grundig vurdering av lovene og motverka særinteresser og radikalisme. Motstandarane meinte at eit særskilt andrekammer, som senatet i USA eller House of Lords i Storbritannia, ikkje var nødvendig eller passa i eit egalitært samfunn som det norske. Resultatet blei eit kompromiss, som i praksis var eit eittkammersystem forkledd som tokammersystem. Stortinget blei formelt delt i to avdelingar, men desse blei ikkje valde i ulike val eller frå ulike samfunnsgrupper slik som i USA og Storbritannia. Lagtinget blei dimed ikkje den modererande eliteforsamlinga som tilhengjarane såg føre seg. Dessutan blei det bestemt at ved usemje mellom Odelstinget og Lagtinget skulle Stortinget i plenum vedta lovforslaget med 2/3 fleirtal. Sidan Odelstinget utgjorde 3/4 av stortingsrepresentantane, kunne eit stort fleirtal på Odelstinget i teorien overstyra Lagtinget.

Samansetninga av og dei avgrensa fullmaktene til Lagtinget gjorde at Odelstinget blei den sentrale politiske arenaen. Etter at Noreg på slutten av 1800-talet fekk eit system med parlamentarisme og politiske parti, blei det dessutan vanleg å gi Odelstinget og Lagtinget den same forholdsmessige partisamansetninga som Stortinget. Etter dette skjedde det i praksis ytst sjeldan at dei to tinga var usamde. Delinga i Odelsting og Lagting blei difor overflødig. Erkjenninga av dette førte til eit grunnlovsvedtak 20. februar 2007 om å avskaffa begge tinga og la all lover bli vedtekne av Stortinget i plenum. Den gamle ordninga blei likevel behalden ut den stortingsperioden ein då var inne i, slik at endringa tredde i kraft 1. oktober 2009.

• Odelstinget
• Stortinget
• nasjonalforsamling